خزش در بتن ، عوامل و راهکارها
خزش در بتن
مشاهده گردیده است که رابطه بین تنش و تغییر شکل نسبی بتن تابعی از زمان است ، افزایش تدریجی تغییر شکل نسبی تحت بار با گذشت زمان را خزش می نامند. به عبارت دیگر خزش آن خاصیتی از بتن می باشد که به علت آن ، بتن به تغییر شکل خود در اثر بارهای دراز مدت تحت تنش ثابت در محدوده قابل قبول الاستیک (کمتر از 0.5fc) ادامه می دهد. با افزایش زمان بارگذاری ، مقدار این تغییر شکل غیر الاستیک نیز افرایش یافته و مقدار کل آن ممکن است چند برابر تغییر شکل های کوتاه مدت الاستیک باشد. ولی با گذشت زمان سرعت افزایش تغییر شکل کاهش یافته و منحنی خزش دارای مجانب خواهد بود. از آنجایی که تغییر شکل در دراز مدت می تواند چندین برابر بزرگتر از تغییر شکل نسبی در هنگام بارگذاری باشد ، بنابراین مسئله خزش در سازه های بتنی از اهمیت خاصی برخوردار است. بتن فقط در برابر بارهای کوتاه مدت به طور الاستیک رفتار می کند و به علت تغییر شکل های اضافی در اثر زمان ، رفتار اصلی آن به صورت مصالح غیر الاستیک می باشد.
عوامل موثر بر خزش
مهم ترین عوامل موثر بر خزش عبارتند از
- جنس و مقدار مصالح سنگی: هرچه در بتن نسبت مصالح سنگی به سیمان بیشتر باشد و سنگدانه ها سخت تر باشد مقدار خزش کمتر خواهد بود. افزایش مقدار حجمی سنگدانه ها از 65 درصد به 75 درصد می تواند خزش را به میزان ده درصد کاهش دهد. علاوه بر مقدار مصالح سنگی در بتن عواملی مانند دانه بندی سنگدانه ها، حداکثر اندازه سنگدانه در بتن، شکل ظاهری سنگدانه ، مدول الاستیسیته سنگدانه در بتن و تخلخل آن ها عوامل موثر بر میزان خزش می باشد.
- سن بتن در موقع بارگذاری و مدت بارگذاری بتن : تاخیر در بارگذاری موجب کاهش خزش بتن می شود. خزش در بتن برای مدت خیلی طولانی ادامه می یابد ، دراز مدت ترین آزمایشی که تاکنون انجام شده است نشان می دهد که بعد از گذشت 30 سال افزایش کمی در خزش صورت گرفته است. پس از این مدت به علت تداخل اثر کربناته شدن نمونه ها با اثر خزش آزمایشات متوقف گردیدند.
- مقاومت فشاری بتن: خزش با مقاومت فشاری بتن رابطه معکوس دارد بنابراین با نسبت آب به سیمان ارتباط مستقیم دارد. از آنجا که مقدار سیمان پر مقاومت فشاری بتن در عمر مشخص تاثیر می گذارد بنابراین بر میزان خزش نیز موثر است. ولی نوع سیمان تا آنجا بر خزش اثر می گذارد که بر مقاومت بتن در هنگام وارد آمدن بار موثر است.
- رطوبت و دمای محیط: هرچه رطوبت نسبی هوا کمتر باشد مقدار خزش بیشتر است.
- شدت تنش وارده در بتن : هرچه تنش وارده کمتر باشد مقدار خزش نیز کمتر است.
راهکارهای کاهش مقدار خزش
- کم کردن عواملی که موجب تشدید خزش می گردد که مهمترین آن ها در قسمت قبل بیان شد.
- استفاده از حداکثر مقدار مجاز میلگرد
منبع : تکنولوژی بتن و آزمایشگاه همراه با طرح اختلاط نوشته مهندس فرهاد مصباح ایراندوست
