ویبره زدن بتن ، انواع و روش صحیح ویبره زدن

ویبره بتن چیست؟

برای درک بهتر باید در نظر داشت که در جریان ویبره زدن بتن چه اتفاقی رخ می دهد. در ویبره زدن بتن خواه به صورت کوبیدن خواه به صورت لرزاندن هدف اصلی حذف هوای محبوس در بتن است تا اینکه در یک مخلوط معین ، بافت حتی الامکان فشرده تشکیل شود. لذا تعریف فیزیکی آن عبارت است از کار انجام شده برای از بین بردن اصطکاک بین ذرات داخل بتن و به علاوه از بین بردن اصکاک بین بتن و سطح قالب و سطح میلگردها.

بتن ویبره شده تقریبا حالت مایع به خود گرفته و باعث می شود اصطکاک داخلی ذرات سنگی کاهش یافته و در نتیجه درصد تراکم افزایش یافته و بتن توپری به دست آید و مقاومت آن نیز افزایش یابد. در عمل زمانی تراکم حاصل می شود که حباب های هوا در سطح بتن مشاهده شود. هوای بین دانه های درشت و ریز سنگدانه ها به سطح بتن می آید و به صورت کف های ریز روی بتن را می گیرد که اصطلاحا آن را شیره بتن می گویند.

دلیل ویبره زدن بتن

مقاومت بتن با نسبت های مخلوط معین ، به صورت خیلی جدی تحت تاثیر درجه تراکم بتن واقع می شود بنابراین بسیار مهم است که روانی بتن در حدی باشد که بتوان آن را درجا ریخت ، متراکم کرد و پرداخت نمود.

ویبره زدن بتن موجب می گردد که بتن مقاومت فشاری بهتری پیدا نموده و در مقابل عوامل مخرب محیطی دوام بهتری از خود نشان دهد. همچنین تراکم بتن ، سبب بیشتر شدن سطح تماس بین بتن و آرماتورها و چسبندگی بهتر بین آن ها می گردد و همچنین سطح ظاهری بتن صاف و بدون خلل و فرج می گردد.

همواره مقاومت بتن با نسبت های مخلوط معین ، به صورت خیلی زیاد تحت تاثیر درجه تراکم بتن واقع می شود. هدف از ویبره زدن رسیدن به بالاترین چگالی ممکن در بتن است به عبارت دیگر خروج هوای درون بتن و نزدیکتر کردن ذرات جامد به یکدیگر را تراکم می گویند این عمل به طرق مختلفی صورت می پذیرد مانند میل زدن و یا کوبیدن ، استفاده از لرزاننده های داخلی یا خارجی ، استفاده از میزهای لرزه. به طور کلی در اثر لرزاندن اصطکاک داخلی بین سنگدانه ها کاهش می یابد و تراکم بتن رخ می دهد. رسیدن به تراکم مورد نظر به عوامل زیادی مانند

• اسلامپ بتن
• دانه بندی سنگدانه های بتن
• زمان ویبره و نوع دستگاه ویبره و نحوه استفاده از آن

بستگی دارد.

فواصل ویبره زدن ، روش صحیح ویبره زدن بتن

بر طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان “ویبراتور در داخل بتن باید به طور منظم و فوال مشخص به نحوی در بتن فرو برده شود که دو قسمت لرزانیده شده با هم همپوشانی داشته باشد. قسمتی از ویبره باید در لایه زیرین که هنوز حالت خمیری دارد ، فرو برده شود.

در حین ویبره زدن بتن وبراتور باید حتی الامکان به صورت قائم وارد بتن شود و به آرامی بیرون کشیده شود تا حباب هوای داخل بتن باقی نماند. در کارهای کوچک و محدود و مخلوط های خمیری و روان می توان با اجازه دستگاه نظارت از میله فولادی با وسیله مشابه برای تراکم بتن استفاده نمود. میله باید به اندازه کافی وارد بتن شود تا بتواند به راحتی به انتهای قالب یا انتهای لایه مربوط به همان مرحله بتن ریزی برسد. ضخامت میله باید چنان انتخاب شود که به راحتی از بین میلگردها عبور کند.

تمام آیین نامه تاکید دارند که ویبراتور باید تا حد امکان به صورت قائم وارد بتن گردد و به آرامی بیرون کشیده شود. شلنگ ویبراتور نباید به قالب و یا میلگردها تکیه کند زیرا موجب تغییر محل قالب و یا موجب ایجاد فضای خالی در اطراف میلگردها می گردد. شکل زیر عملیات اجرایی کامل شدن تراکم بتن را نشان می دهد. از ظاهر سطحی بتن باید قضاوت نمود که بتن نباید کرمو باشد و نباید مقادیر زیاده شیره بتن در سطح آن نمایان گردد. در واقع زمان تراکم بتن زمان مشخص و معینی ندارد و به عوامل زیر بستگی دارد.

روش درست: وارد کردن سر ویبراتور به درون بتن به صورت عمودی به فاصله منظم و چند سانتی متر به درون لایه قبلی که هنوز سخت نشده است.

روش نادرست: وارد کردن سر ویبراتور به درون بتن تحت زوایای گوناگون و به صورت تصادفی و نامنظم و عدم عمق کافی برای فرو رفتن در لایه قبلی که موجب به وجود آمدن عدم یکپارچگی دو لایه می شود.

• اسلامپ بتن ، قدرت لرزاننده و ماهیت مقطع مورد تراکم
• شکل و فرم قالب : مدت زمان باید به نحوی باشد که بتن بتواند تمام گوشه ها و زوایای قالب را پر کند.
• مشاهدات سطح بتن: در عمل، بالافاصله پس از مشاهده متوقف شدن حباب های بزرگ هوا روسط سطح بتن و یا ظاهر شدن غشای درخشان روی سطح بتن و یا تراز شدن سطح فوقانی بتن و فرو رفتن کامل سنگدانه های درشت در بتن پایان زمان ویبره است.
• ویبره زیاد بتن موجب می شود که سنگدانه های درشت به سمت پایین حرکت کرده و دوغاب سیمان و ریزدانه به طرف بالا حرکت کنند.

مقاومت فشاری بتن اساسا ارتباط معکوس با درصد منافذ بتن دارد. در حقیقت منافذ داخل بتن عمدتا به صورت یکی از موارد زیر در بتن ظاهر می گردد.

• به صورت عباب های هوا محبوس شده در بتن: این حباب های هوا که معرف هوای اتفاقی بتن می باشند (منافذ بین مصالح دانه ای غیر متراکم) به وسیله دانه بندی ریزترین ذرات مخلوط بتن و تراکم بتن کنترل می گردد.
• در اثر فضای خالی باقی مانده پس از خارج شدن آب اضافی بتن: حجم این منافذ عدمتا به نسبت آب به سیمان مخلوط بستگی دارد.
• فضای خالی توام ناشی از آب و هوای باقیمانده در زیر ذرات درشت سنگدانه ها و یا در زیر میلگردها

بنابراین برای هر روش تراکم ، می توان یک مقدار آب بهینه را مشخص نمود. که به ازان آن ، مجموع حجم حباب های هوا و فضای اشغال شده به وسیله آب کمترین مقدار ممکن را تشکیل دهد. در این حالت بیشترین نسبت چگالی بتن برای آن حالت خاص به دست خواهد آمد.

حباب های هوا (مورد ۱) که معرف هوای اتفاقی بتن می باشند (منافذ بین مصالح دانه ای غیر متراکم) به وسیله دانه بندی ریزترین ذرات مخلوط بتن و تراکم بتن کنترل می گردد.

مطالعه بیشتر در خصوص ویبره زدن بتن

منبع : تکنولوژی بتن و آزمایشگاه همراه با طرح اختلاط نوشته مهندس فرهاد مصباح ایراندوست