جمع شدگی ، انقباض یا افت بتن عبارت است از تغییر حجم بتن بدون وابستگی به تاثیر نیروی خارجی می باشد. (خزش به جمع شدگی بتن در اثر نیروی خارجی اطلاق می گردد).
هیدراتاسیون ترکیبات سیمان مانند بسیاری از واکنش های شیمیایی گرمازا است. هر گرم از سیمان تا حدود ۵۰۰ ژول (۱۲۰ کالری) گرما آزاد می کند از آنجا که هدایت حرارتی بتن نسبتا کم است، به عنوان عایق حرارتی عمل می نماید و در داخل یک جرم عظیم بتنی ، هیدراتاسیون می تواند به یک افزایش شدید دما منجر شود. هم زمان سطح خارجی بتن مقداری از گرمای خود را از دست می دهد ، به طوری که شیب حرارتی زیادی ایجاد گردیده و در نتیجه ممکن است در جریان سرد شدن بعدی ، در قسمت داخلی بتن ، ترک های عمیقی به وجود آید.
تغییرات حجم بتن را که از زمان آغاز گیرش بتن شروع و در طول مدت سخت شدن ادامه پیدا می کند افت یا انقباض گویند. در واقع افت بتن کاهش حجمی است که در طول زمان ایجاد می شود.
اگرچه خزش پدیده ای جدا از افت بتن (جمع شدگی) می باشد ولی به علت اینکه عوامل موثر بر جمع شدگی بتن همانند عوامل موثر بر خزش می باشند همواره این دو مورد با هم مورد بررسی قرار میگیرد.
در شرایط معمولی افت بتن بین ۰.۰۰۰۲ الی ۰.۰۰۰۸ حجم است که ۱۵ تا ۳۵ درصد آن در دو هفته اول و ۴۰ تا ۸۰ درصد آن در سه ماهه اول و ۶۵ الی ۹۰ درصد آن در یک سال اول عمر بتن روی می دهد.
اثر نسبت آب به سیمان بر انقباض بتن بر اساس سنگدانه های مختلف
اثر نسبت زمان بر انقباض بتن بر اساس درصد رطوبت های مختلف
تاثیر نسبت حجم به سطح به افت ، انقباض و جمع شدگی در بتن
منبع : تکنولوژی بتن و آزمایشگاه همراه با طرح اختلاط نوشته مهندس فرهاد مصباح ایراندوست