آزمایش جعبه L شکل برای آزمایشگاه ها و کارگاه ها مناسب است. هدف از این آزمایش بررسی قابلیت پرکنندگی و قابلیت عبور بتن تراکم است، به طوری که افزایش حجم خمیر سیمان سبب افزایش قابلیت عبور می شود. همچنین می توان وجود یا عدم پدیده انسداد ناشی از حضور میلگردها را مشاهده کرد.
روش انجام آزمایش به این صورت است که بعد از پر کردن دستگاه از بتن و بلند کردن دریچه، نسبت اسداد، h2/h1 اندازه گرفته می شود. معیار های h1 و h2 در ادامه توضیح داده می شوند. همچنین مدت زمان رسیدن بتن به فواصل ۲۰ و ۴۰ سانتی متری T20 , T40 نیز که معیاری برای سنجش ویسکوزیته خمیری بتن است اندازه گرفته می شود.
دستگاه این آزمایش و ابعاد آن، مطابق توصیح Efnarc در شکل زیر نشان داده شده است. ابعاد این دستگاه را در مراجع مختلف در جدولی خلاصه کرده است که در جدول ۶-۶ ارائه شده است.
مرجع | ابعاد قسمت عمودی (میلی متر) | ابعاد قسمت افقی (میلی متر) | قطر آرماتور (میلی متر) | فاصله خالص بین آرماتورها (میلی متر) |
Efnarc | ۶۰۰*۲۰۰*۱۰۰ | ۸۰۰*۲۰۰*۱۵۰ | ۱۳ | ۳۵/۴۵ |
جامعه مهندسان عمران ژاپن | ۴۰*۲۰۰*۸۰ | ۸۰۰*۲۰۰*۱۶۰ | – | – |
انجمن بتن نروژ | ||||
انجمن بتن سوییس | ۶۰۰*۲۰۰*۱۰۰ | ۸۰۰*۲۰۰*۱۵۰ | ۱۲ | ۳۵/۴۵ |
انجمن بتن پیش ساخته / پیش تنیده | ۶۰۰*۲۰۰*۱۰۰ | ۸۰۰*۲۰۰*۱۵۰ | ۱۳ | ۳۵/۴۵ |
Rilem | ۶۰۰*۲۰۰*۱۰۰ | ۷۰۰*۲۰۰*۱۵۰ | ۱۲ | ۳۵/۴۵ |
Dazcko | ۶۰۰*۲۰۰*۱۰۰ | ۷۰۰*۲۰۰*۱۵۰ | ۱۲ | ۳۵/۴۵ |
برای انجام این آزمایش، قسمت عمودی دستگاه از بتن خودتراکم پر می شود. پس از ۱ دقیقه، دریچه باز می شود تا بتن در بخش افقی جریان پیدا کند. بعد از بلند کردن دریچه، اجازه داده می شود که بتن در قسمت افقی جاری شود و زمان رسیدن بتن به فواصل ۲۰ و ۴۰ سانتی متری اندازه گیری می شود.
پس از توقف جریان، ارتفاع بتن در انتهای بخش افقی h2 و انتهای بخش عمودی h1 تعیین و از رابطه h2/h1 که به نسبت اسنداد معروف است، استفاده می شود. کل آزمایش باید در مدت حداکثر ۵ دقیقه انجام شود. برخی از مراجع h1 را ارتفاع بتن بلافاصله بعد از میلگردها و برخی دیگر آن را ارتفاع قسمت عمودی در نظر می گیرند. در مورد h2 نیز بهتر است میانگین ارتفاع بتن در انتهای جعبه در سه نقطه مرکز و گوشه ها اندازه گیری شود.
موسسه ICAR مقدار مناسب انسداد را بین ۰.۸ تا ۰.۸۵ پیشنهاد کرده است. موسسه Efnarc و انجمن بتن آمریکا مقدار مناسب این نسبت را بین ۰.۸ تا ۱ مناسب می دانند. حداکثر مقدار انسداد برابر یک است که در این صورت روانی بتن بسیار زیاد و در حد آب خواهد بود.