در آخرین نسخه پیش نویس مبحث نهم (اسفند ۹۷) الزامات جدیدی در خصوص بتن های در معرض یون کلر در مناطقی به غیر از ساحل و نزدیکی دریا در نظر گرفته شده است.
مطابق با بند ۹-پ-۱-۲ پیش نویس مبحث نهم شرایط محیطی به صورت زیر دسته بندی شده است.
ردیف | رده بندی | رده مشخصه | توصیف شرایط | نمونه هایی از شرایط محیطی مشابه |
۱ | خطر خوردگی یا حملات شیمیایی وجود ندارد | X0 | بتن غیر مسلح یا سایر فلزات مدفون در بتن: تمام شرایط محیطی به غیر از شرایطی که در آن پدیده های یخ زدن – آب شدن ، سایش حملات مواد شیمیایی ایجاد شود. | |
برای بتن مسلح خیلی خشک | بتن در داخل ساختمان با رطوبت بسیار کم | |||
۲ | خوردگی ناشی از یون های کلرید به غیر از آب دریای شور (بتن دارای میلگرد یا سایر فلزات مدفون در تماس با آب حاوی یون های کلرید می باشند که شامل نمک های یخ زده بوده ولی منبعی غیر از آب دریای شور دارند) | XCD1 | رطوبت متوسط | سطح بتنی در معرض یون های کلرید موجود در هوا |
XCD2 | مرطوب به ندرت خشک | استخر شنا | ||
XCD3 | بتن مسلح در تماس با خاک آلوده به یون کلرید | قسمت هایی از ساختمان که در تماس با خاک مهاجم است و در زیر سطح آب زیر زمینی واقع شده است. | ||
XCD4 | چرخه های تر و خشک شدن | بخش هایی از ساختمان که در معرض پاشش کلریدی قرار دارد
روسازی محوطه ساختمان ها دال پارکینگ ها |
||
۳ | خوردگی ناشی از یون های کلرید آب دریای شور (بتن دارای میلگرد یا سایر فلزات مدفون در تماس با یون های کلرید ناشی از آب دریا یا نمک های موجود در هوا) | XCS1 | بتن مسطح در معرض نمک های کم موجود در هوا و خیلی دور از دریا | ساختمان های دور از ساحل |
XCS2 | بطور دائم غرقاب یا درون خاک آب دار یا مرطوب | بخش هایی از ساختمان های دریایی که در آب دریا قرار دارند
بخش هایی از سازه که در خاک ساحلی یا پایین تر از سطح کف دریا قرار دارند. |
||
XCS3 | بتن مسطح در معرض نمک های زیاد موجود در هوا و بدون تماس مستقیم با آب دریا یا پاشش | ساختمان های نزدیک ساحل | ||
XCS4 | نواحی در معرض پاشش جزر و مد | بخش هایی از ساختمان های دریایی در معرض پاشش و جزر و مد |
در جدول پیش نویس مبحث نهم که در زیر نشان داده شده است ضوابط طرح مخلوط و خواص بتن برای شرایط محیطی در معرض یون های کلرید ارائه شده است.
طبقه بندی | دسته بندی | نوع سیمان انتخابی | حداقل مقدار مواد سیمانی کیلوگرم بر متر مکعب | حداکثر نسبت آب به سیمان | حداقل رده بتن |
۱ | XCD1 | سیمان پرتلند نوع ۱ و ۲ و CEM1-SR10 و سایر سیمان های آمیخته | ۳۲۵ | ۰.۵ | C30 |
۲ | XCS1
XCD2 |
سیمان پرتلند نوع ۱ و ۲ و CEM1-SR10 و سایر سیمان های آمیخته | ۳۲۵ | ۰.۴۵ | C35 |
۳ | XCS2
XCD3 |
سیمان پرتلند نوع ۱ و ۲ و CEM1-SR10 با مواد پوزولانی یا سرباره با سیمان های آمیخته | ۳۵۰ | ۰.۴ | C35 |
۴ | XCD4
XCS3 |
سیمان پرتلند نوع ۱ و ۲ و CEM1-SR10 با مواد پوزولانی یا سرباره یا سیمان های آمیخته | ۳۷۵ | ۰.۳۷ | C40 |
حداکثر مجاز یون های کلرید در بتن مسلح از نظر خوردگی فولاد برای ساخت جدید
نوع عضو بتنی | نسبت کلرید به مواد سیمانی بر حسب درصد وزنی | |
قابل حل در آب طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۸۹۴۷ | قابل حل در اسید طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۸۹۴۶ | |
بتن پیش تنیده | ۰.۰۶ | ۰.۰۸ |
بتن آرمه ای که در زمان بهره برداری در معرض رطوبت و کلرید ها قرار گیرد مطابق رده XCS4 و XCS3 | ۰.۰۸ | ۰.۱ |
بتن آرمه ای که در زمان بهره برداری در معرض رطوبت و کلرید ها قرار گیرد مطابق رده XCS2 و XCS1 | ۰.۱ | ۰.۱۳ |
بتن آرمه ای که در زمان بهره برداری در معرض رطوبت بدون تماس با با یون های کلرید باشد. | ۰.۱۵ | ۰.۲۰ |
بتن آرمه ای که در زمان بهره برداری در حالت خشک باشد یا از رطوبت محافظت شود. | ۰.۳۰ | ۰.۴۰ |
این الزامات با فرض قرار گرفتن در شرایط رده XCS3 و XCS4 در نظر گرفته شده است ، بدیهی برای شرایط رویایی ملایم تر می توان از مقادیر ردیف بعدی استفاده کرد. |
مقادیر مجاز مشخصه از آزمایش های نفوذپذیری بتن مسلح برای اعمال دوام در شرایط محیطی در پیش نویس مبحث نهم
آزمایش / طبقه بندی | محدوده مجاز مشخصه | |||
۱ | ۲ | ۳ | ۴ | |
شرایط XCD1 | شرایط XCS1 و XCS2 | شرایط XCD2 , XCD3 | شرایط XCS3 , XCS4 , XCD4 | |
جذب آب نیم ساعته (در سن ۲۸ روز)
Water absorption test BS1881, part 122 |
حداکثر ۳.۵ درصد | حداکثر ۳ درصد | حداکثر ۲.۵ درصد | حداکثر ۲ درصد |
عمق نفوذ آب تحت فشار (در سن ۲۸ روز)
INSO 3201-5 |
حداکثر ۶۰ میلیمتر | حداکثر ۴۵ میلی متر | حدااکثر ۳۰ میلی متر | حدااکثر ۲۰ میلی متر |
نفوذ پذیری کلرید به روش تسریع شده RCPT در سن ۲۸ روز
INSO 20793 |
– | حداکثر ۳۵۰۰ کلمب | حداکثر ۲۵۰۰ کلمب | حداکثر ۱۵۰۰ کلمب |
مهاجرت کلرید RCMT در سن ۲۸ روز
روش الف INSO 21479 روش ب INSO 21479 |
— |
حداکثر ۰.۰۴۵ (mm/v.h) ۱۸*۱۰^-۱۲ (m^2/s) |
حداکثر ۰.۰۳ (mm/v.h) ۱۲*۱۰^-۱۲ (m^2/s) |
حداکثر ۰.۰۲ (mm/v.h) ۸*۱۰^-۱۲ (m^2/s) |
مقاومت الکتریکی چهار نقطه ای ونر (سن ۲۸ روز اهم متر)
AASHTO T358 |
حداقل ۷۵ |
حداقل ۱۰۰ |
حداقل ۱۵۰ |
حداقل ۲۰۰ |
هدایت الکتریکی در سن ۲۸ روز
حداکثر ، (mS/m) ASTM C1760 |
۲۰ |
۱۵ |
۱۰ |
۷.۵ |
مقاومت الکتریکی چهار نقطه ای ونر برای آزمونه های استوانه ای ۱۵۰*۳۰۰ میلی متر داده شده و در صورتی که که از استوانه ۱۰۰*۲۰۰ میلی متر استفاده گردد معیارهای مندرج در جدول باید در ۱.۲۵ ضرب گردد.
مقاومت الکتریکی حجمی ، با هدایت الکتریکی بتن (ردیف ۶) رابطه معکوس دارد بنابراین هرچه معکوس هدایت الکتریکی در عدد ۱۰۰۰ ضرب شود مقدار مقاومت الکتریکی حجمی بتن بر حسب اهم – متر به دست می آید و معمولا حدود دو سوم مقاومت الکتریکی چهار نقطه ای ونر است.
تذکرات مهم در پیش نویس مبحث نهم :
سن آزمایش های فوق ۲۸ روز در نظر گرفته شده است چنانچه از سیمان های آمیخته یا مواد پودری معدنی جایگزین سیمان به جز دوده سیلیس استفاده شود اجازه داده می شود با نظر نگارنده مشخصات فنی پروژه ، با توجه به میزان کندی هیدراتاسیون مواد مکمل سیمان، آزمایش های فوق در سن ۵۶ یا ۹۰ روز انجام شود و از معیار های مربوط به ۲۸ روز استفاده گردد تا اطمینان بیشتری به وجود آید.
انجام آزمایش های شماره ۱ یا ۲ (جذب آب و نفوذ آب) براط طرح مخلوط به همراه دو آزمایش از ردیف های ۳ تا ۶ در شرایط رویارویی ستون های ۲، ۳ و ۴ الزامی است. در مورد ستون ۱ علاوه بر آزمایش های ردیف ۱ یا ۲ صرفا یک آزمایش از ردیف های ۵ و ۶ لازم است انجام شود.
در رابطه با کنترل بتن در کارگاه انجام آزمایش ردیف ۱ به همراه یکی از آزمایش های ردیف های ۳ تا ۶ ضرورت دارد. در مورد شرایط رویارویی ۱، صرفا می توان از آزمایش ردیف ۱ استفاده نمود هر چند توصیه می شود از یکی از آزمایش های ۵ یا ۶ نیز استفاده شود. در شرایط جزر و مد یا پاشش آب دریا و یا تا فاصله ۱۰۰۰ متری از ساحل ، آزمایش ردیف ۱ به همراه دو آزمایش از بین آزمایش های ردیف ۳ تا ۶ اجباری است.